Diaspory na wojnie

Prezentacja projektu

W ostat­nich latach do Unii Euro­pe­js­kiej napłynęły dwa ważne stru­mienie migra­cyjne z krajów post­rad­zie­ckich. Pierwszy wynikał z nieucz­ciwych wyborów prezy­den­ckich prze­pro­wad­zo­nych w 2020 roku na Biało­rusi ; wyborom tym towar­zys­zyły przedłuża­jące się protesty i bezpre­ce­den­sowa mobi­li­zacja poli­tyczna społec­zeństwa. Aby uniknąć represji, przywódcy i uczest­nicy mani­fes­tacji, którym udało się uniknąć więzienia – około 100–150 tys. osób – uciekli z kraju i osied­lili się głównie na Litwie i w Polsce. Druga migracja zwią­zana jest z rosy­jską agresją na Ukrainę w 2022 roku ; wojna ta spowo­do­wała odpływ ponad 5 mln osób, głównie kobiet i dzieci, które szukały schro­nienia w Europie, między innymi w Polsce. Aby odpo­wied­zieć na rosnące potr­zeby maso­wego napływu uchodźców, orga­ni­zacje pozarzą­dowe w UE zaczęły angażować się i rozs­zerzać swoją działal­ność, udzie­lając pomocy mate­rialnej i pomocy obywa­telom Ukrainy, którzy uciekli za granicę lub pozos­tali w ojczyźnie.

Projekt „Diasporas at War”, finan­so­wany w ramach programu Flash Ukraine insty­tutu ICMi­gra­tions, dotyczy zorga­ni­zo­wa­nych grup biało­rus­kich i ukraińs­kich we Francji i Polsce. Przed­miotem badania są inter­akcje między diaspo­rami tych dwóch naro­do­wości zaan­gażo­wa­nymi w walkę poli­tyczną prze­ciwko tym samym lub bliskim auto­ry­tarnym reżimom. Staramy się odpo­wied­zieć na nastę­pu­jące pytania badawcze :

1) Reakcja na wojnę. Jak obie diaspory zarea­go­wały na kryzys poli­tyczno-huma­ni­tarny zwią­zany z rosy­jską agresją na Ukrainę w 2022 roku ? Jak w wyniku wojny zmienił się zakres i zakres mobi­li­zacji ? Jakie rodzaje działań zostały podjęte ?

2) Stosunki między diasporą. W jaki sposób zaan­gażo­wanie reżimu Łukas­zenki w wojnę wpłynęło na działania diaspory biało­rus­kiej i relacje między dwiema diaspo­rami (biało­ruską i ukraińską)? Jak zaczęły się i ewoluo­wały inter­akcje, czy dotyc­zyły pomocy huma­ni­tarnej, czy wykrac­zały poza pomoc mate­rialną ? Czy doszło do prze­ka­zy­wania wiedzy i umie­jęt­ności pomiędzy organizacjami ?

3) Repre­zen­tacja poli­tyczna. W przy­padku diaspory biało­rus­kiej, w jakim stopniu orga­ni­zacje dążą do stwor­zenia poli­tycznej repre­zen­tacji kraju pochod­zenia ? W jaki sposób działal­ność huma­ni­tarna (wobec Ukraińców) zwią­zana jest z podsta­wowymi działa­niami anty­reżi­mowymi ? W przy­padku obu diaspor, w jakim stopniu wojna zmie­niła samoo­cenę społecz­ności z post­so­wie­ckiej czy rosy­js­ko­ję­zycznej na narodową ?

4) Korzys­tanie z mediów społecz­noś­ciowych. W jaki sposób obie diaspory wykor­zys­tały media społecz­noś­ciowe jako skuteczne narzędzie komu­ni­kacji i mobi­li­zacji ? Czy grupy mediów społecz­noś­ciowych przeksz­tał­ciły się w formalne orga­ni­zacje pozarzą­dowe, a jeśli tak, to jak prze­biegał ten proces ?

Aby odpo­wied­zieć na te pytania, planu­jemy prze­pro­wadzić ustruk­tu­ry­zo­wane wywiady pogłę­bione z przed­sta­wi­cie­lami tych dwóch diaspor we Francji iw Polsce.

Kierownik projektu

Agnieszka Fihel